Een milde winter?

Gisteren las ik in Trouw in het weerpraatje van Hans Roozen, dat de seizoensverwachting van het KNMI is, dat er een milde winter wordt verwacht. "De winter van 2009-2010 zal naar verwachting mild verlopen. Korte, koude perioden worden niet uitgesloten, maar lange koude perioden wel. De kans op een Elfstedentocht lijkt verkeken." Er volgt nog een cynische zin: "Het positieve nieuws is, dat we minder kwijt zijn aan stookkosten." Waarvoor onze hartelijke dank!
Nu is het op zich niet zo'n kunst om een milde winter te voorspellen. In 75 tot 80% van de keren scoor je daarmee, en de laatste 2 decennia nog vaker.

Toch zijn er weerkundigen, die er een andere mening over hebben. Eén van hen is Bas Schijff, die voor de ijsclub in Rijnsburg vorige maand een lezing heeft gehouden met de gewaagde voorspelling, dat we de komende winter juist een koude winter kunnen verwachten. En dat niet alleen! Ik citeer als samenvatting een aantal voor schaatsers positieve zinnen uit zijn lezing: "Maar de zon geeft niet altijd evenveel energie af en heeft een op en neergaande cyclus van 11 jaar waarin de hoeveelheid zonnevlekken toe en afneemt. Twee jaar geleden zaten we aan het einde van de 11-jarige cyclus zodat er amper zonnevlekken waren te vinden. Vorig jaar maart had het aantal zonnevlekken weer moeten gaan toenemen, waar wat schetst de verbazing van ieder wetenschapper, het bleef stil op de zon. Er zijn zelfs maanden geweest waarin geen enkele zonnevlek te bekennen was. Zonnevlekken zorgen ervoor dat de zonnewind krachtiger wordt en ook de hoeveelheid magnetische straling. Die straling zorgt ervoor dat er minder wolken vormen zodat de zon de boel meer kan opwarmen. En dat effect heeft er voor gezorgd dat het de afgelopen 23 jaar warmer is geworden op de aarde.

De winter is op de pool weer vroeger begonnen zodat op dit moment de ijsgroei ook groter is dan vorig jaar. Scandinavië ligt momenteel al voor een groot deel onder de sneeuw en dat was vorig jaar bijna twee maanden later. Vorige week viel er in de Alpen net zoveel sneeuw als in de afgelopen 25 jaar oktobermaanden bij elkaar. In september werden op Groenland de laagste temperaturen gemeten en aan de andere kans van de plas was de zomer in het noorden van Canada bijzonder kort en viel in augustus al de eerste sneeuw. Toevallig? Nee beslist niet. Door de minder sterk geworden magnetische straling komt er nu meer kosmische straling door de dampkring en dat schijnt voor meer wolken te zorgen waardoor er meer zonne-energie teruggekaatst wordt. Ook de toename van de ijsvlakte draagt daar aan bij en zo kan er een versnelling komen in het verder afkoelen van de aarde. Dit wordt echter nu nog wat afgeremd doordat het zeewater in de afgelopen decennia ook veel warmer is geworden. Er is dus nu nog sprake van een na-ijltijd zodat de afkoeling daardoor nog wordt afgeremd. Ons voorbeeld ligt in de tijd rond de 17e eeuw toen de zon 40 jaar lang praktisch geen zonnevlekken vertoonden. Er trad toen een klein ijstijd in waarin de gemiddelde temperatuur drie graden achteruit ging.

Na 2013 gaan we weer naar een minimum toe groeien en zal het dus langdurig stil blijven op de zon. Er is echter geen wetenschapper die kan uitleggen waarom de zonnevlekken nu plotsklaps uitblijven omdat we nog tekort weten van de zon. Maar de cyclus van 11 jaar gaat gewoon door en dat geeft aan dat een maximum van de zonnevlekken in 2013 zal uitblijven. De kans is dus aanwezig dat er een nieuwe kleine ijstijd aan zit te komen. Voor de schaatsliefhebbers goede geluiden want de kans op een Elfstedentocht wordt weer veel groter. De besturen van de ijsclubs kunnen zich de komende winter klaarmaken voor een druk seizoen want we kunnen een koude tot zeer koude winter verwachten."
Denk nu niet, dat ik ineens niet meer in het broeikaseffect geloof, want dat doe ik wel degelijk. Er is een onmiskenbaar verband tussen de hoeveelheid CO2, die de afgelopen 2 eeuwen de lucht is ingepompt en de stijging van de temperatuur op aarde. En als je ziet, hoe iedereen probeert onder het Verdrag van Kyoto en dat van Kopenhagen uit probeert te komen, dan zal het beslist niet dankzij de mensheid en dan met name de wereldleiders zijn, dat er een trendbreuk plaats gaat vinden in de almaar stijgende temperatuur op aarde.
Er zijn trouwens ook theorieën, die er van uitgaan, dat de hele aarde warmer wordt, behalve West- en Noord-Europa. Door het afsmelten van het poolijs komt er meer zoet water in zee. Zoet water is lichter als zout water en dit koude smeltwater drukt het warme zeewater veel eerder naar beneden. De warme golfstroom, die zorgt voor milde temperaturen in Europa, zou teruggedrongen worden, waardoor het in Europa een stuk frisser zou worden. Maar dit terzijde.
De grote onbekende in het grote geheel is inderdaad de zon. Er hebben, voor de mensheid grote hoeveelheden broeikasgassen toevoegde aan de atmosfeer, wel vaker grote en plotselinge schommelingen in het klimaat plaatsgevonden. In de 16e eeuw maakte een warme periode ook in een paar jaar plaats voor een koude, de proloog van wat we nu de "Kleine ijstijd" noemen.

Interessant leesvoer hierover zijn de boeken van J. Buisman, zoals "Bar en boos" en de serie "Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen".
We zullen het binnenkort weten, of we wederom een milde winter krijgen, waarin de schaatsliefhebbers wederom geduld moeten oefenen.

Maar wellicht heeft Bas Schijff het gelijk volledig aan zijn kant en heeft de zon een verrassing voor ons in petto en staan we aan de vooravond van een reeks koude winters.