De hel van '63

Terwijl het er naar uit ziet, dat we in het nieuwe jaar weer een nieuwe vorstperiode tegemoet kunnen zien, en we het vanochtend bij de schaatslessen in de Leidse IJshal het met 200 kinderen zeer druk hadden, ben ik nog aan het nagenieten van de film "De hel van '63" van Steven de Jong.

Gisteren ben ik met een groot deel van de verhuisploeg van afgelopen woensdag in Beverwijk naar de bioscoop geweest, waar Tim, Lotte en Willem kozen voor de 3D-brillen "bij "Avatar", terwijl Bas, Nel, Ada en ik kozen voor het drama van en over de Elfstedentocht van 1963.

De film heeft in de Volkskrant een negatieve recensie gekregen, hetgeen meer over de zuurgraad van de Volkskrant zegt dan over de film. De film geeft namelijk een prima weergave van de ontberingen, die gepaard gaan met het rijden van de Tocht der Tochten. Daar ik in zowel 1996 als 1997 op het parcours van de Elfstedentocht te vinden was in redelijk barre omstandigheden (zie "Halen of falen?" en "De lamme en de blinde" in augustus 2008), waren deze tochten een plezierritje in vergelijking tot de editie van 1963.
Onderweg met de trein ben ik begonnen aan het boek "De hel van '63", de roman, gebaseerd op de film en geschreven door Dick van den Heuvel.

Het verhaal draait om 4 toerrijders, die ieder voor zich een speciale reden hebben om de Elfstedentocht hoe dan ook te willen volbrengen. Annemiek is een verpleegster, die in de voorafgaande winter, toen de Elfstedentocht op het laatste moment niet doorging, haar verloofde Melle verloor, die onder het ijs geschoten was. Nu heb ik dat laatste een keer van zeer nabij meegemaakt, toen een trainingsmaat in volle vaart door het ijs ging, maar gelukkig liep dat voor ons wel goed af. Het is wel een gebeurtenis, die je je leven lang bijblijft.
De tweede hoofdpersoon is Kees, een man van 12 ambachten, 13 ongelukken en ook nog eens 11 steden. Zijn vrouw staat op het punt van bevallen, als hij voor de zoveelste keer ontslagen wordt. Soldaat Henk neemt de benen tijdens een bivak in de bossen in hartje winter, hetgeen meer militairen zouden moeten doen. Het kwartet gecompleteerd wordt door de 17-jarige boerenzoon Sjoerd, die de pachtboerderij van zijn vader wil kopen en daarvoor op bezoek wil bij twee ooms, die aan de Elfstedenroute wonen, om te vragen, of zij garant willen staan.
Deze personen komen op die roemruchte 18e januari op een gegeven moment bij elkaar.
Tussendoor zie je alle twijfel bij het bestuur van de Elfstedenvereniging: eerst of ze de tocht uit zullen schrijven, op de dag zelf of ze de tocht alsnog af kunnen lassen. Alle machinaties rond het nemen van dit soort beslissingen komen prachtig in beeld, net als de enorme druk van de media. Doordat in de vergaderingen, waarin nog stevig sigaren werden gerookt, Fries werd gesproken, doet dit zeer authentiek aan. Deze authenticiteit wordt nog eens versterkt door de originele beelden van de Tocht der Tochten, die naadloos in de film verwerkt zijn.

De beelden van de tocht zelf zijn om je vingers bij af te likken. Ik ga hier niet het hele verhaal vertellen, want dan is de lol er vanaf voor degenen, die nog naar de film willen of die het boek willen lezen. Waarbij ik nog wel op wil merken, dat het boek en de film op aardig wat plaatsen van elkaar afwijken. De hoofdlijnen blijven uiteraard hetzelfde, maar het boek heeft meer nuances en is daardoor op veel details anders.

Daar ik intussen wel een boeken over de Elfstedentocht heb gelezen, komen de motieven van de hoofdpersonen zeer geloofwaardig over: die zijn echt gebeurd, zij het met andere schaatsers dan de 4 fictieve romanpersonages.
Ik kan dus iedereen van harte aanbevelen om naar de film "De hel van '63" te gaan. En voor degenen, die de film in de bioscoop missen: op 18 januari 2013 wordt deze gegarandeerd uitgezonden op de televisie!