Thatcherisme

Er zijn niet zo bar veel politici, die een isme achter hun naam mochten plakken. Vandaag werd bekend, dat Margaret Thatcher aan de gevolgen van een hersenbloeding op 87-jarige leeftijd is overleden. Terecht, want de invloed van de eerste vrouwelijke premier van Groot-Brittannië reikte verder dan de grenzen van the United Kingdom.
Hoewel verenigd? Zelden zal het land zo verdeeld zijn geweest als ten tijde van the Iron Lady. Zelf heb ik dat aan den lijve kunnen ervaren tijdens fietsvakanties in Engeland in de jaren '80. In 1984 fietsten Ada en ik door Kent met Ike als baby. Er waren toen maandenlange mijnstakingen als protest tegen de sluiting van de kolenmijnen. Thatcher kon het winnen dankzij een ruime parlementaire meerderheid behaald met ongeveer 40% van de stemmen. Dit dankzij het idiote districtenstelsel, waarbij de winnaar alle stemmen "krijgt".

Ook "the Troubles" in Noord-Ierland werden ten tijde van Thatcher door haar rechtlijnigheid nodeloos op de spits gedreven. Zo stierven 10 IRA-leden als hongerstaker in de beruchte Maze-gevangenis, hetgeen de IRA zeer veel publiciteit en daarmee propaganda opleverde. Ook muzikaal werd dit uitgevochten blijkens "The Bobby Sands song".

Voorts staat de Falkland-oorlog menigeen nog in het geheugen gegrift. Bijkomend voordeel was de ineenstorting van het slagersregime van Jorge Videla. De junta van Argentinië verdween gelukkig.
Wat ook verdween onder Margaret Thatcher was de samenhang in het openbaar vervoer. Thatcherisme pur sang. Onder het motto "privatiseren" werd het spoorwegennet in Groot-Brittannië in diverse stukken geknipt. Iedere regio had zijn eigen spoorwegmaatschappij met zijn eigen voorwaarden. Kon je voorheen als fietstoerist makkelijk je fiets meenemen in de trein, daarna werd het een stuk lastiger.
Zo wilden Ada en ik een jaar of 5 geleden naar Zuidwest Engeland. De trein was makkelijk te regelen vanuit Nederland. Met de fietsen lag het toch een tikkeltje anders. De kaartjes voor deze lijn bleken alleen te verkrijgen te zijn in Londen zelf. Er konden maar een paar fietsen per keer mee, dus de kans, dat we achter het net zouden vissen, was behoorlijk groot. We besloten dan maar ook om te gaan wandelen in Dartmoor.


De marktwerking op het spoorwegennet bleef niet beperkt tot the UK. Deze uitwas van het Thatcherisme werd ook in Nederland geïmporteerd. Er gaat vrijwel geen maand voorbij, waarbij de treinreizigers niet onaangenaam worden verrast door de gevolgen van het ontvlechten van NS en ProRail.
Ook op andere terreinen heeft de privatisering diepe sporen getrokken: postbodes, die na jaren trouwe dienst massaal werden ontslagen, waarna medewerkers op stukloonbasis, zonder enige binding met het bedrijf, werden aangetrokken met fors meer zoekgeraakte poststukken dan ten tijde van de PTT en de TNT.

Maar ja, deze oplossing was de goedkoopste, zodat er meer geld overbleef voor de investeerders. Want dat is de achterliggende gedachte van het Thatcherisme: het flitskapitaal mocht geen strobreed in de weg worden gelegd. Met Londen als metropool, waar de financiële markten in de watten worden gelegd, en de gewone belastingbetalers elders in de wereld, die het gelag mogen betalen, als er weer eens een roekeloze bank kopje onder dreigt te gaan.
Nee, Margaret Thatcher heeft haar Thatcherisme met recht verdiend!