Hervormingsdag

Morgen is het Hervormingsdag. Dan is het exact 500 jaar geleden, dat Maarten Luther zijn 95 stellingen op de deur van de slotkapel in Wittenberg spijkerde.

Op dat moment kon deze monnik niet bevroeden, dat hij daarmee de loop der wereldgeschiedenis ingrijpend beïnvloedde. Het zou het begin van de Reformatie worden.

Zelf ben ik eenmaal in Wittenberg geweest. Dat was 3 jaar geleden, toen ik met mijn vrouw naar Praag fietste en we de Elbe-Radweg volgden, die ons ook in Wittenberg bracht. De viering van 500 jaar reformatie wierp zijn schaduwen vooruit, want alle bouwwerken, die iets met Maarten Luther van doen hadden, waren ingepakt. Niet omdat Christo hier bezig was geweest, maar omdat al deze bouwwerken gerestaureerd werden. De Duitse Gründlichkeit kennende, is alles stipt op tijd opgeleverd.

Toch was Luther niet de eerste Hervormer. De Tsjech Jan Hus ging hem voor. Hij eindigde echter een eeuw eerder op de brandstapel, terwijl Luther wel succes had. Het verschil tussen hen beiden? De boekdrukkunst.

Zelf heb ik op de Frederik Muller Akademie in 1978 tijdens de opleiding tot bibliothecaris een scriptie gemaakt over de invloed van de boekdrukkunst op de maatschappij. "Het internet van de 16e eeuw" maakte een voor die tijd snelle verspreiding van ideeën mogelijk. Voorheen moesten boeken met de hand worden overgeschreven. Dat was letterlijk monnikenwerk.

De geest was door de boekdrukkunst uit de fles en ging er niet meer in. Naast zijn rol als Reformator had Maarten Luther nog een andere belangrijke rol. Hij vertaalde de Bijbel in het Duits, waardoor het Hochdeutsch als eenheidstaal ging fungeren.

De vele Duitse dialecten verloren hiermee aan betekenis. Het Duits werd zodoende een samenbindende factor in zo ongeveer heel Midden-Europa.

De betekenis van Maarten Luther voor de Europese geschiedenis kan zodoende niet overschat worden en ging stukken verder dan alleen de Reformatie.