Piramidespel

Vanmorgen gingen mijn vrouw en ik na het ontbijt om 8 uur naar de volkstuin om water te geven. Het stond vrijwel vast, dat de eerder deze week aangekondigde regenbuien aan ons voorbij zouden gaan.

Het was nog redelijk fris, toen wij om kwart over 8 aan de slag gingen.

Met een gieter in de hand haalde ik water uit de sloot. Het was een soort stiekeme droogtraining. Je hurkt diep om de gieter onder water te duwen en met 10 liter water loop je dan naar de plek, waar de planten het water het hardst nodig hebben.

Als je een kleine 2 uur heen en weer loopt met 10 kilo in je hand, is het ook een lichte krachttraining. Onderwijl is het ook heel rustgevend. Je hebt oog voor kleine diertjes, zoals een waterjuffer, die op een plant een meter van je af zit.

Je hebt ook tijd om na te denken over allerhande zaken. Ineens schoot mij het piramidespel als metafoor voor het stikstofprobleem te binnen.

Wat dat aangaat wordt het muzikaal en visueel prachtig verbeeld in  het nummer "Mirage" van "Camel". Een mirage is een luchtspiegeling. Van Dale geeft tweemaal 2 betekenissen:                1. luchtspiegeling, fata morgana en 2. ijdele voorspiegeling, schone schijn.

En dat is precies, wat de boeren de afgelopen tientallen jaren is voorgespiegeld: breidt maar uit, wordt maar groter. Zo worden we in deze tijd van vogelgriep soms getrakteerd op een bericht, dat er meer dan 100.000 kippen of eenden geruimd moeten worden. 
Vroeger werd het stikstofprobleem overbemesting genoemd. In de jaren '80 speelde het al blijkens dit bericht uit Trouw van 9 december 1995. In 1984 kondigde minister Braks van Landbouw een uitbreidingsverbod aan: "Er komt geen kip of varken meer bij!"

Hoe anders is de situatie 38 jaar later. Overal in ons land zijn megastallen verschenen. Hiervoor ben je al gauw een miljoen euro kwijt en dan moeten ze nog gevuld worden met dieren. Voordat je dat terugverdient hebt, ben je heel wat jaren verder.

De dieren moeten immers ook gevoerd worden en daar de boeren te slecht betaald worden, zitten veel boeren tot hun nek in de schulden bij onder andere de Rabobank. Zij zijn in het piramidespel getuind en als dan een halvering van de veestapel dreigt, dreigt een faillissement van een boerderij, die al vaak langer dan een eeuw bestaat.

Ziehier de psychologische achtergrond van de boerenprotesten, die de laatste weken aardig uit de hand zijn gelopen. Want ja, dat is het probleem met een piramidespel: enkelen worden schatrijk, de rest verliest zijn inleg en soms zelfs nog veel meer.