Het psalmenoproer

Maassluis is in Nederland vooral bekend als de plaats, die een onuitputtelijke bron van inspiratie vormt voor Maarten 't Hart. Zaterdagavond kwam bij mij zijn historische roman "Het psalmenoproer" voor de geest.

Deze historische roman speelt zich af in Maassluis tijdens de 18e en het begin van de 19e eeuw. In 1773 werd in gereformeerd Nederland een nieuwe psalmberijming ingevoerd. Men moest ook sneller gaan zingen in plaats van de gedragen zang op hele, langgerekte noten. Nederland stond op z'n kop. De commotie over het psalmgezang werd algauw een uitlaatklep van de verpauperde onderklasse. Het vissersstadje Maassluis, dat te kampen heeft met teruglopende haringvangsten, wordt het toneel van een grimmige volksopstand. De muziek- en natuurminnende reder Roemer Stroombreker raakt door een amoureuze affaire met huid en haar betrokken bij het oproer. Naast pikante slaapkamergeheimen en hilarische domineesportretten zorgen natuurbeschrijvingen en muziek voor een levendige invulling van de historische setting.

Ada en ik zouden gaan luisteren, na 's middags gerepeteerd te hebben voor "Die Schöpfung", naar een concert in "Het witte kerkje" in Maassluis.
Het was op deze warme lentedag dus een dag, waar veel muziek in zat. En humor. Dirigent Paul Valk was onaangenaam verrast door de manier, waarop ongeveer de helft van het koor het woord "Sturz" uitsprak: met een Leidse R.
Toen we een stuk wat sneller hadden gezongen dan de bedoeling was, zei hij: "Dat was jullie tempo. Zullen we nu mijn tempo weer doen?"
Maar de uitsmijter was de fuga met een telkens terugkerend "Wir preisen dich in Ewigkeit". Dit moest telkens iets harder. Paul Valk kwam met Herman Finkers op de proppen om het ons duidelijk te maken: "Prijs de Heer, € 5,95. Prijs de Heer, € 7,50.
Prijs de Heer, € 12,50. Ja, we prijzen de Heer steeds meer!"
Na thuis gegeten te hebben waren we met de trein naar Maassluis afgereisd en door het centrum van dit stadje aan de Maas naar de kerk gewandeld, waar Ada een vorig concert van het koor van haar zus Marja had bijgewoond. Bij de Immanuelkerk aangekomen zagen we, dat het niet bepaald een witte kerk was. Er waren wel enkele witgeschilderde vlakken op de buitenmuren, maar om dit nou een witte kerk te noemen, dat was schromelijk overdreven.
Wel werd er een concert gegeven door een groot koor, samen met een shantykoor. Ada twijfelde. "Hoe heet dit koor?", vroeg Ada.
"Chapeau", was het antwoord.
"Dan zitten we hier niet goed", was de conclusie van mijn liefhebbende echtgenote.
Gelukkig waen we vroeg genoeg van huis vertrokken en na 3 keer vragen kwamen we uiteindelijk toch bij "het witte kerkje" terecht. Het kerkje lag in een vooroorlogse volksbuurt, verscholen achter vrij smalle straten.
Zodoende hadden we na een extra wandeling door Maassluis toch onze toegangskaarten voor het concert van Cantabile nog op tijd.

Het thema was "Hollandse meesters", waarbij Jan Pietersz Sweelinck een voorname rol speelde.

Het koor bracht voorts a capella een paar Latijnse nummers en enkele bekende zeemansliederen ten gehore, waarbij diverse zeemansdeunen dwars door elkaar gezongen werden.

Het blokfluitkwartet Capriola voerde daarna met Renaissancefluiten vierstemmig een aantal composities van Nederlandse componisten uit.

Daarna kwam Cantabile weer aan bod.

Na de pauze werd dezelfde volgorde aangehouden. Vooral de Vier redeloze zangen van Albert de Klerk, die humoristische gedichten van Daan Zonderland op muziek had gezet, vonden veel weerklank bij het publiek.

De graaf
Er woonde in Jemeppe
(Een plaatsje dicht bij Luik)
Een graaf die Vlaams en Frans sprak
En bovendien nog buik.

Vlaams sprak hij met de boeren
En Frans met de pastoor
En met zijn knechten sprak hij Vlaams
Met Frans er tussen door.

Doch buik sprak hij uitsluitend
In zijn studeervertrek,
Als hij behoefte voelde
Aan een intiem gesprek.

We hadden, kortom, een genoeglijke avond met mooie muziek. Het is maar goed, dat we bijtijds ontdekt hadden, dat we in eerste instantie niet bij de goede kerk terecht gekomen waren. Zodoende ontsnapte Maassluis aan een tweede psalmenoproer.