maandag 12 oktober 2015

Koude Atlantische Oceaan

Afgelopen zaterdagavond keek ik voor de aardigheid weer een keertje op www.weerwoord.be. Tot mijn stomme verbazing stond er een drietal goed onderbouwde artikelen op met de winterverwachting voor 2015-2016.
Het eerste artikel komt van de site www.noodweer.be. Ik ken deze site van weerman Arjan als gedegen en goed onderbouwd. Winterverwachting 2015-2016 valt ook onder deze categorie.
Hij begint met de constatering, dat winters in onze omgeving relatief vaak zacht zijn, hetgeen alle schaatsers helaas moeten beamen.

Op bovenstaande afbeelding ziet u perfect weergegeven vanaf het jaar 1900 hoe de temperatuur zich evolueerde in de winter. Hierbij geven de rode kleuren de zachtere winters weer en de blauwe kleuren de koudere winters. Opvallend aan deze statistiek is dat de temperatuur over het algemeen lijkt op te lopen en dat de koudere winters soms ook in clusters voorkomen.
Daarna volgt taaie kost over de Noord-Atlantische Oscillatie.

Bij een overwegend negatieve AO-index in de zomer komt het vaker voor dat daarop een koudere winter volgt. Het is geen garantie, maar er lijkt statisch een licht voordeel te zijn.
Kijken we nu samen op de grafiek hierboven dan zien we een flink negatieve AO-index in de afgelopen zomermaanden. Waarom is dit nu zo interessant? Dit zou kunnen betekenen dat geblokkeerde situaties in de straalstroom zich vaker kunnen voordoen deze aankomende winter. Het geeft nog geen garantie op winterweer omdat de luchtdrukgebieden dan wel op de juiste positie moeten liggen voor winterweer.

De zon, onmisbaar voor onze planeet, is van groot belang wanneer we kijken naar wat ons weer beïnvloedt. Op de zon bevinden zich de zogenaamde zonnevlekken. Er is een theorie, die we deels kunnen onderbouwen, dat er bij een zwakke activiteit meerdere koudere winters voorkomen in onze omgeving. Als u de bovenstaande afbeelding bekijkt, dan vallen de jaren 2009 tot 2012 op met een zwakke zonneactiviteit. Dat waren onze koude winters of de winter met een vorstperiode (2012).

Als we naar de verwachting kijken van de zonneactiviteit, dan zien we een dalende lijn. Op dit moment is de zon ook niet meer zo actief. Wat we ook kunnen bewijzen is dat de meeste Elfstedentochten verreden zijn bij een lage zonneactiviteit. Ja, dat is toch interessant! Ik durf de stelling dan ook aan dat er binnen nu en 5 jaar weer een Elfstedentocht verreden gaat worden.
De theorie van de lage zonneactiviteit is dat de straalstroom minder krachtig is en eerder kan gaan meanderen. Hierdoor zijn koudere winters mogelijk mits de luchtdrukgebieden op de juiste plaats komen te liggen.

De temperatuur van het zeewater speelt ook een rol bij de winterverwachting. We hebben immers meestal te maken met een westelijke aanvoer vanaf de Noordzee. Op dit moment zien we een wat lagere temperatuur dan normaal op de Noordelijke Oceaan (weergegeven met het cijfer 1). De invloed van het koudere water boven de Noordelijke Oceaan (mogelijk als gevolg van afsmelting van het Noordpoolijs) is niet aangetoond op het karakter van onze winter.

Er zijn heel wat artikelen op internet te vinden die aangeven dat dit ook het stromingspatroon kan beïnvloeden. Bovendien kunnen wij wel bedenken dat een noordwestelijke aanvoer lagere temperaturen kan generen voor onze omgeving omdat de zeewatertemperatuur immers lager ligt dan normaal.
Een leuk feit van dit jaar is dat de temperatuur zich eindelijk weer eens normaal gedraagt. Na het absurd warme jaar 2014 waarbij zowat elke maand te warm verliep, hebben we nu te maken met normale temperaturen.

We hadden een hittegolf in juli, maar dat werd snel gecompenseerd door lagere temperaturen later in de maand. Verder viel de juli storm op aan het einde van de maand toen zich een ander stromingspatroon instelde. De lente was relatief koel en zeer droog. Vaak hadden we te maken met een geblokkeerd stromingspatroon. Dit is dan weer netjes te verklaren met de AO-index en NAO-index die relatief laag waren. Opvallend daarin is met name de hittegolf en de lente waarbij het dagenlang droog bleef.

Verder valt op dat de nachten relatief koel zijn. Er zijn al diverse records gesneuveld dit jaar met lage minima. Vooral de temperatuur op 10 cm hoogte breekt het ene na het andere record. Een deel kan verklaard worden in de heldere nachten met weinig wind maar ook de schonere lucht kan van invloed zijn. Vroeger was het veel vaker heiig.

Waarom haal ik nu de jaartemperatuur van 2015 aan? Omdat er geen echte warme uitschieters naar boven bij zitten. Als die trend zich voortzet is dit interessant voor onze winter.
Samenvattend: De zon is dit jaar niet meer zo actief. Tegelijkertijd zien we dat de straalstroom niet zo sterk is waardoor deze vaker meandert. Dit verklaart deels de droge lente en de hittegolf begin juli 2015. Als we de AO-index en de NAO-index bekijken dan zien we een negatieve trend in de afgelopen zomermaanden, wat zich mogelijk kan herhalen in de winter.

Wanneer de posities van de luchtdrukgebieden juist komen te liggen, kan dit koud winterweer veroorzaken in onze omgeving. Gezien het feit dat het zeewater in de Noordelijke Oceaan ook kouder is dan normaal en het temperatuurverloop van dit jaar, geven wij de voorkeur aan een iets koudere winter dan normaal. De weergoden zullen beslissen in de maanden december, januari en februari.

Aldus mijn samenvatting van dit hoopvolle verhaal van Weerman Arjan.
Een andersoortige samenvatting is te vinden op www.hln.be onder de kop "Brengt zwakke straalstroom ons straks echt winterweer?"
Een mooie aanvulling hierop is "What the Atlantic cold 'blob' means for the UK" van de BBC.
Hierop sluit deze video mooi aan.

Net als deze video.

Hier lijkt de voorspelling van een jaar of 12 geleden uit de gaan komen. Door de opwarming van de aarde wordt het op de hele wereld warmer, behalve in West-Europa. Door het smeltwater wordt de warme golfstroom, die ervoor zorgt dat het hier een graad of 4 warmer is dan je zou mogen verwachten, naar het zuiden teruggedrongen. Het gevolg laat zich raden: we krijgen dan koelere zomers, maar ook koudere winters. We zullen het de komende jaren gaan zien, maar de Koude Noord-Atlantische Oceaan is in mijn ogen een teken aan de wand. Het zou, als deze afkoeling daadwerkelijk doorzet, wel eens de opmaat voor een serie koude winters kunnen zijn.

Geen opmerkingen: