Na 45 jaar fietst Bert weer een protesttocht langs de Waddenkust: 'Actie zorgt voor publiciteit, en als politici ergens gevoelig voor zijn is het wel daarvoor'
22 jaar was Bert Breed toen hij in 1978 meedeed aan de 1200 kilometer lange fietstocht langs de Waddenkust, van Den Helder naar het Deense Esbjerg. Op 1 juli stapt hij, 45 jaar later, op voor de tweede editie. ,,Het Waddengebied blijft een kwetsbaar gebied waarvoor we moeten opkomen.”
Deelnemers van de Waddenfietstocht in 1978 bieden een petitie aan op het Binnenhof. Foto: Archief Bert Breed
• Gisteren, 20:03 • Regio
De vervuiling van de Hoofdvaart in de Haarlemmermeerpolder, waar Bert Breed (67) toentertijd woonde, was de aanleiding om zich 45 jaar geleden aan te melden voor de fietstocht langs de Waddenkust. ,,De Hoofdvaart was een open riool geworden door de industrieën die er waren gekomen. Ik schaatste er als kind en in de zomer visten we er. Door de vervuiling was het voorbij met het schaatsen, en vissen zwommen er ook niet meer.”
Met een paar honderd bezorgde mensen stapte Breed in Den Helder in juli van dat jaar op de fiets voor de 1200 kilometer lange tocht naar het Deense Esbjerg. ,,Ik had een gewone opoefiets, zonder versnellingen. Had een beetje geoefend. Maar één keertje 70 kilometer fietsen is wel wat anders dan dat vier weken achterelkaar volhouden. Vooral de tocht van 120 kilometer naar Bremen met wind tegen is me bijgebleven.”
In Duitsland groeide de groep op sommige dagen aan tot zo’n 800 fietsers. ,,Dat was wel een rij fietsers van drie, vier kilometer lang. Het zorgde in steden als Hamburg voor heel wat opstoppingen. Als je het hebt over verkeer platleggen, dat deden we toen ook.”
Van Texel naar Esbjerg: Waddenfietstocht gaat na 45 jaar op herhaling. Fietsers willen het Wad een stem geven en ontdekken wat er is veranderd sinds de vorige tocht in 1978
Giflozingen
Organiseert de Luchtfietsers - een collectief van fietsende activisten - nu de tocht, in 1978 was de organisatie in handen van Milieudefensie, de Waddenvereniging en Duitse en Deense organisaties. Zij wilden aandacht voor de giflozingen, overbevissing en economische en militaire activiteiten in en rond de Waddenzee.
De actie maakte volgens Breed, die nu in Leiden woont, zeker wat los. ,,In die tijd werden er in Fryslân nog nieuwe stukken kwelder ingedijkt. Kort na onze tocht is dat voor het laatst gebeurd. Niet dat we dat met die ene tocht voor elkaar hebben gekregen, maar we hebben burgers en politici wel meer bewust gemaakt. Ze hadden ontdekt dat het veiliger was een flinke kwelder te hebben dan een hoge dijk.”
Hoewel de Waddenzee er volgens Breed nu beter aan toe is dan 45 jaar geleden, blijft aandacht vragen voor het kwetsbare gebied nodig. ,,Actie zorgt voor publiciteit en als politici ergens gevoelig voor zijn dan is het daarvoor. Je ziet het bij de blokkades van de A12 door Extinction Rebellion. Bijna iedereen weet nu dat er jaarlijks dertig miljard euro subsidie naar de fossiele industrie gaat. Het is toch belachelijk dat een treinkaartje van Amsterdam naar Roermond meer kost dan een retourvlucht naar Barcelona? Dan weet je dat er iets niet klopt. Als we op zulke misstanden blijven wijzen kan de politiek er op een gegeven moment niet meer omheen.”
Elfstedentocht
Breed overnachtte indertijd in scholen, sporthallen en in Harlingen zelfs een keer achter de bar in een café. „Dat was trouwens de rustigste nacht. Er fietsten toen veel jongeren mee die vaak om twee uur ‘s nachts naar bed gingen. De eersten stonden al om vijf uur naast hun bed. Bij overnachten in een sporthal was je blij met drie uur slaap.” Dit keer gaat hij samen met zijn vrouw Ada Buijs en nemen ze een tent mee.
Hij was regelmatig betrokken bij acties van Extinction Rebellion. Zo was hij in schaatspak te vinden bij een actie voor Schiphol en de A12-blokkades met een Friese muts op zijn hoofd en schaatsen om de nek. ,,Ik ben een fanatiek schaatser en juist wij ondervinden als eersten de gevolgen van de klimaatcrisis. In die outfit beeld ik uit wat we verloren hebben.”
Bert Breed met schaatsen en een Friese muts bij een actie van Extinction Rebellion bij Schiphol. Foto: Archief Bert Breed
Hij heeft zelf de Elfstedentocht twee keer, buiten wedstrijdverband, uitgereden. ,,In 1997 was ik uitgeloot en heb de tocht een dag later met een vriend van de ijsclub geschaatst. De tocht in 2012 ging niet door, maar met acht maten van de ijsclub hebben we de tocht wel gereden.”
Overigens kan de klimaatcrisis ook de kans op een Elfstedentocht vergroten. ,,Door de opwarming kan de warme golfstroom die nu langs Nederland loopt, afbuigen. Dat betekent een afkoeling van 5 graden in Nederland. Ik hoop niet dat het gaat gebeuren want het betekent dat de klimaatcrisis doorzet.”
Minder deelnemers
Het aantal deelnemers aan deze tocht ligt met rond de tachtig een stuk lager dan 45 jaar geleden. Naar de reden is het gissen, zegt Oentsjerker Dirk Kuiken van de Luchtfietsers. ,,Mensen hebben het allemaal erg druk, en vakanties worden veel eerder gepland dan toen. Ook zijn in deze tijd veel milieu-acties, zoals bij Tata Steel, Schiphol of de A12. Als je wilt kan je iedere week wel ergens aansluiten. Je moet keuzes maken.”
Met de tachtig aanmeldingen is Kuiken overigens dik tevreden. ,,Zo’n vijftig hebben aangegeven de hele tocht te fietsen. Er zijn ook mensen die een dagje met ons optrekken.”
Er is een crowdfundingactie om de kosten van eten, ondersteuning en overnachtingen te dekken. ,,We vragen deelnemers een bijdrage maar willen het wel laagdrempelig houden.” De fietsers worden begeleid door een bus, waar ook in gekookt wordt. ,,We wilden een elektrisch bus maar dat bleek niet haalbaar. De modellen zijn te klein en de actieradius bleek ook een punt. Maar we rijden wel op het niet fossiele blauwe diesel.”
Ook uniek aan de fietstocht: op de eerste dag wordt er over de al heel lang voor fietsers afgesloten Afsluitdijk gefietst. Die is voor een dagje open. ,,Helaas is nog maar vijftien kilometer van het nieuwe buitendijkse fietspad klaar. Waarschijnlijk moeten we deels over het oude fietspad en misschien zelfs over de vluchtstrook.
22 jaar was Bert Breed toen hij in 1978 meedeed aan de 1200 kilometer lange fietstocht langs de Waddenkust, van Den Helder naar het Deense Esbjerg. Op 1 juli stapt hij, 45 jaar later, op voor de tweede editie. ,,Het Waddengebied blijft een kwetsbaar gebied waarvoor we moeten opkomen.”
Deelnemers van de Waddenfietstocht in 1978 bieden een petitie aan op het Binnenhof. Foto: Archief Bert Breed
• Gisteren, 20:03 • Regio
De vervuiling van de Hoofdvaart in de Haarlemmermeerpolder, waar Bert Breed (67) toentertijd woonde, was de aanleiding om zich 45 jaar geleden aan te melden voor de fietstocht langs de Waddenkust. ,,De Hoofdvaart was een open riool geworden door de industrieën die er waren gekomen. Ik schaatste er als kind en in de zomer visten we er. Door de vervuiling was het voorbij met het schaatsen, en vissen zwommen er ook niet meer.”
Met een paar honderd bezorgde mensen stapte Breed in Den Helder in juli van dat jaar op de fiets voor de 1200 kilometer lange tocht naar het Deense Esbjerg. ,,Ik had een gewone opoefiets, zonder versnellingen. Had een beetje geoefend. Maar één keertje 70 kilometer fietsen is wel wat anders dan dat vier weken achterelkaar volhouden. Vooral de tocht van 120 kilometer naar Bremen met wind tegen is me bijgebleven.”
In Duitsland groeide de groep op sommige dagen aan tot zo’n 800 fietsers. ,,Dat was wel een rij fietsers van drie, vier kilometer lang. Het zorgde in steden als Hamburg voor heel wat opstoppingen. Als je het hebt over verkeer platleggen, dat deden we toen ook.”
Van Texel naar Esbjerg: Waddenfietstocht gaat na 45 jaar op herhaling. Fietsers willen het Wad een stem geven en ontdekken wat er is veranderd sinds de vorige tocht in 1978
Giflozingen
Organiseert de Luchtfietsers - een collectief van fietsende activisten - nu de tocht, in 1978 was de organisatie in handen van Milieudefensie, de Waddenvereniging en Duitse en Deense organisaties. Zij wilden aandacht voor de giflozingen, overbevissing en economische en militaire activiteiten in en rond de Waddenzee.
De actie maakte volgens Breed, die nu in Leiden woont, zeker wat los. ,,In die tijd werden er in Fryslân nog nieuwe stukken kwelder ingedijkt. Kort na onze tocht is dat voor het laatst gebeurd. Niet dat we dat met die ene tocht voor elkaar hebben gekregen, maar we hebben burgers en politici wel meer bewust gemaakt. Ze hadden ontdekt dat het veiliger was een flinke kwelder te hebben dan een hoge dijk.”
Hoewel de Waddenzee er volgens Breed nu beter aan toe is dan 45 jaar geleden, blijft aandacht vragen voor het kwetsbare gebied nodig. ,,Actie zorgt voor publiciteit en als politici ergens gevoelig voor zijn dan is het daarvoor. Je ziet het bij de blokkades van de A12 door Extinction Rebellion. Bijna iedereen weet nu dat er jaarlijks dertig miljard euro subsidie naar de fossiele industrie gaat. Het is toch belachelijk dat een treinkaartje van Amsterdam naar Roermond meer kost dan een retourvlucht naar Barcelona? Dan weet je dat er iets niet klopt. Als we op zulke misstanden blijven wijzen kan de politiek er op een gegeven moment niet meer omheen.”
Elfstedentocht
Breed overnachtte indertijd in scholen, sporthallen en in Harlingen zelfs een keer achter de bar in een café. „Dat was trouwens de rustigste nacht. Er fietsten toen veel jongeren mee die vaak om twee uur ‘s nachts naar bed gingen. De eersten stonden al om vijf uur naast hun bed. Bij overnachten in een sporthal was je blij met drie uur slaap.” Dit keer gaat hij samen met zijn vrouw Ada Buijs en nemen ze een tent mee.
Hij was regelmatig betrokken bij acties van Extinction Rebellion. Zo was hij in schaatspak te vinden bij een actie voor Schiphol en de A12-blokkades met een Friese muts op zijn hoofd en schaatsen om de nek. ,,Ik ben een fanatiek schaatser en juist wij ondervinden als eersten de gevolgen van de klimaatcrisis. In die outfit beeld ik uit wat we verloren hebben.”
Bert Breed met schaatsen en een Friese muts bij een actie van Extinction Rebellion bij Schiphol. Foto: Archief Bert Breed
Hij heeft zelf de Elfstedentocht twee keer, buiten wedstrijdverband, uitgereden. ,,In 1997 was ik uitgeloot en heb de tocht een dag later met een vriend van de ijsclub geschaatst. De tocht in 2012 ging niet door, maar met acht maten van de ijsclub hebben we de tocht wel gereden.”
Overigens kan de klimaatcrisis ook de kans op een Elfstedentocht vergroten. ,,Door de opwarming kan de warme golfstroom die nu langs Nederland loopt, afbuigen. Dat betekent een afkoeling van 5 graden in Nederland. Ik hoop niet dat het gaat gebeuren want het betekent dat de klimaatcrisis doorzet.”
Het aantal deelnemers aan deze tocht ligt met rond de tachtig een stuk lager dan 45 jaar geleden. Naar de reden is het gissen, zegt Oentsjerker Dirk Kuiken van de Luchtfietsers. ,,Mensen hebben het allemaal erg druk, en vakanties worden veel eerder gepland dan toen. Ook zijn in deze tijd veel milieu-acties, zoals bij Tata Steel, Schiphol of de A12. Als je wilt kan je iedere week wel ergens aansluiten. Je moet keuzes maken.”
Met de tachtig aanmeldingen is Kuiken overigens dik tevreden. ,,Zo’n vijftig hebben aangegeven de hele tocht te fietsen. Er zijn ook mensen die een dagje met ons optrekken.”
Er is een crowdfundingactie om de kosten van eten, ondersteuning en overnachtingen te dekken. ,,We vragen deelnemers een bijdrage maar willen het wel laagdrempelig houden.” De fietsers worden begeleid door een bus, waar ook in gekookt wordt. ,,We wilden een elektrisch bus maar dat bleek niet haalbaar. De modellen zijn te klein en de actieradius bleek ook een punt. Maar we rijden wel op het niet fossiele blauwe diesel.”
Ook uniek aan de fietstocht: op de eerste dag wordt er over de al heel lang voor fietsers afgesloten Afsluitdijk gefietst. Die is voor een dagje open. ,,Helaas is nog maar vijftien kilometer van het nieuwe buitendijkse fietspad klaar. Waarschijnlijk moeten we deels over het oude fietspad en misschien zelfs over de vluchtstrook.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten