Het
is een waarheid als een koe: achteraf kijk je een koe in de kont. Na
ruim 40 jaar in de openbare bibliotheek gewerkt te hebben met
figuurlijk en heel soms letterlijk de poten in de modder, wil ik een
korte terugblik geven van vier decennia bibliotheekwerk.
Het
wordt geen langdurig herkauwen. Het geschiedt aan de hand van zaken,
die verdwenen zijn, hetgeen vaak ook dingen waren, die in deze
tijdspanne zijn verschenen.
Karmac, wie kent het niet? Op zich was
het een hele verbetering ten opzichte van het Detroitsysteem, maar
het had één nadeel: de film moest vaak verwisseld worden op het
moment, dat de rij voor de balie bijna werd omgeroepen bij de
filemeldingen op de radio.
De aloude catalogus, waarbij handmatig
de nieuwe titelbeschrijvingen werden ingevoerd en die van de
afgeschreven boeken werden verwijderd. Ik kan u verklappen, dat ik
hier heel goed in was.
De hangmappen met actuele en literaire
documentatie. Altijd een leuke klus, als je stagiaires had en zelf
een klus had, die je dringend af moest maken. Stagiaires in de
bibliotheek zijn trouwens een soort, dat met uitsterven bedreigd
wordt.
Dia’s kwamen en gingen, evenals talencursussen op
cassettebandjes. Eén anekdote wil ik u niet onthouden. In de
destijds nieuwe bibliotheek van Leiden aan de Nieuwstraat hadden we
een beveiligingssysteem, dat gebaseerd was op magneetstrips. Bij het
activeren en deactiveren werden de banden over een grote magneetplaat
gehaald. De talencursus was prompt half gewist.
Videobanden en
cd’s: ze kwamen en ze gingen. Daarbij zat ook de cd met de
koeienhoes. Voor de kenners onder ons: “Atom heart mother” van
“Pink Floyd”.
Met automatisering kwam alles in een
stroomversnelling, ook al kwam het in een sukkeldrafje op gang. Bij
Datapoint had men Ad van Dienst in dienst. Eens per maand kwam hij op
maandag om updates in te voeren. We hadden onderling weddenschappen
afgesloten over wat het daarna NIET zou doen.
Het internet zorgde
voor allerlei internetcursussen, maar ook voor de roemruchte Krakercompetitie, waarbij “De Golfbrekers” uit Katwijk zich met
een gelijk aantal punten net niet plaatste voor de halve finale.
Daarnaast
zorgde Al@din voor veel vragen over tal van onderwerpen. Deze vragen
moesten snel beantwoord worden, hetgeen veel speurzin vereiste. Deze
dienst verdween door een constante in 40 jaar bibliotheekwerk:
bezuinigingen. Zodoende verdween ook de meest energiezuinige
bibliotheek in Nederland: Katwijk aan den Rijn. Energiezuinig bouwen
kon al in 1981!
Sluipenderwijs werd een melkkoe uitgemolken: de collectie werd kleiner en de uitlening evenzeer. Een spiraal naar beneden.
Vrijwel mijn hele werkzame leven heb ik aan klanten verkondigd: “We kunnen ieder boek laten komen. Als wij het niet hebben, dan kunnen we het laten komen van andere bibliotheken.”
Tot bleek, dat “Fietsen naar Praag” in 2018 in geen enkele openbare bibliotheek voorradig was. Een vrij gangbare reisgids, die diverse herdrukken kende en het jaar ervoor nog een herdruk beleefde.
Overal in
Nederland werden de collecties fors verkleind en daarmee verdwenen de
minder geleende boeken uit de bibliotheek. Katwijk deed volop mee aan
deze rage met als gevolg, dat de lener veel minder keuze heeft.
Gekscherend zeg ik wel eens: “Met het magere boekenbudget is het
een AKO-bibliotheek geworden.”
Bij de
marathon zie je op kop alleen maar magere mannen lopen. Tot die
categorie behoor ik niet. Desondanks ga ik volgende week zondag de marathon van Leiden lopen. Ik loop voor het Willem Alexander Kinderziekenhuis, waar ik in het verleden al tweemaal de 1000 rondjes van Leiden voor heb geschaatst. Ik hoop aan een bedrag van € 421,95
te komen. Tien euro per kilometer.
Bij mijn geboorte was ik
trouwens vel over been en in mijn eerste levensjaar was ik vaak ziek.
Een paar maal is het voorgekomen, dat mijn ouders bang waren, dat ik
de volgende morgen niet zou halen. Gelukkig bleek ik over voldoende
weerstand te beschikken, zodat ik me nu in kan zetten voor zieke
kinderen en hun ouders, die een steuntje in de rug wel kunnen
gebruiken.
In de familie Breed was het een traditie, dat bij de
geboorte van een kind de anderen een koetjesreep kregen. Deze
traditie bracht me op een idee. Jullie mogen, als jullie straks
weggaan, allemaal een koetjesreep meenemen.
Ik wil afsluiten met
een gedicht van de in augustus overleden dichter K. Schippers.
De koe
Een koe
is een
merkwaardig beest
wat er ook
in haar geest
moge zijn
haar
laatste woord
is altijd
boe
Geen opmerkingen:
Een reactie posten